Saturn
Nikt nie lubi Saturna. Na ogół kojarzony jest z ograniczeniami, ciężką pracą, wyrzeczeniami, obowiązkami, trudnościami zewnętrznymi i smutkiem. Nawet jego zalety wydają się ponure, pozbawione radości. Wprawdzie pracowitość, wytrwałość, samokontrola i oszczędność to cechy bardzo pożądane, ale jak gdyby nieciekawe i niemodne. Nikt więc nie lubi Saturna, ale wszyscy trochę się go boją, ponieważ każde wkroczenie Saturna w nasze życie wiąże się z cierpieniem. Warto więc się zastanowić, dlaczego tak się dzieje i na czym naprawdę polega działanie tej planety.
Saturn był najdalszą planetą Układu Słonecznego znaną starożytnym. Nazwano go imieniem staroitalskiego boga rolnictwa i zasiewów, utożsamianego z greckim tytanem Kronosem pożerającym swoje dzieci. Stąd stał się on symbolem czasu, który niszczy własne dzieła. W Attyce obchodzono jego święto, zwane Kronia, w okresie żniw, a Kronosa przedstawiano z sierpem. Na średniowiecznych wizerunkach występował natomiast często z kosą na ramieniu, podobnie jak personifikacja śmierci.
W astrologii Saturn tradycyjnie uważany jest za tak zwanego malefika, czyli planetę złoczynną. Wszelkie zmiany, nawet pozytywne, jakie przynosi w życiu, muszą być na ogół okupione dużym cierpieniem, jego działanie przejawia się pod postacią surowych sprawdzianów i testów, którym nie zawsze można sprostać i które nigdy nie są radosne. Położenie Saturna w horoskopie pokazuje dziedziny życia, gdzie spotykają nas trudności i zawody, gdzie nasza ekspresja jest utrudniona lub nawet niemożliwa. Wiąże się to z poczuciem braku bezpieczeństwa.
Ograniczające działanie Saturna może się przejawiać w życiu w rozmaity sposób. U jednych ludzi wywołuje postawę defensywną, niechęć do działania z obawy przed trudnościami i niepowodzeniem, u innych zaś wyzwala dążenie do uzyskania konkretnych osiągnięć mających zapewnić poczucie bezpieczeństwa. Nie będą to na ogół działania nowatorskie, ponieważ Saturn, jako planeta czasu, dostosowuje się raczej do zastanych struktur niż próbuje je radykalnie zmieniać. Właściwe zrozumienie i "obłaskawienie" Saturna jest bardzo trudne, ponieważ wydaje się on odpowiedzialny za wydarzenia i okoliczności, na które pozornie nie mamy wpływu, które nam się zdarzają, pojawiają się na pozór bez naszego udziału i bez naszej winy, stwarzając często wrażenie niezasłużonej kary. Dlatego od bardzo dawna rolę Saturna identyfikowano z działaniem karmy, to znaczy z odpłatą za grzechy i przewinienia popełnione w poprzednich wcieleniach.
Prawdziwa rola karmy nie polega jednak na karaniu za złe uczynki, ale na pobudzaniu człowieka do coraz większego rozumienia i rozwoju świadomości. Na obecnym etapie ewolucji ludzkości rozwój ów może się odbywać jedynie na planie materialnym, którym rządzi właśnie Saturn. Saturn poprzez znak Koziorożca związany jest z elementem ziemi, z materią, z krystalizacją, z ograniczeniami, po prostu z całym fizycznym światem, w którym przychodzi nam żyć i działać. Świat ten ogranicza wprawdzie nasze możliwości, ale przez konieczność nadawania formy każdej idei, jaka zrodzi się w naszym umyśle, sprawdza jej rzeczywistość i realność Testuje także nasze wyobrażenia o sobie, podsuwa nam codziennie liczne sprawdziany, które pokazują, na ile znamy siebie samych. I to też jest rola Saturna - sprawdzanie naszych idei i ideałów w praktyce, służące poznaniu samego siebie.
Położenie Saturna w horoskopie pokazuje sferę życia, która ma dla danego człowieka największe znaczenie. Sfera ta dotyczy prawdopodobnie tych problemów z poprzednich wcieleń, które pozostały nie rozwiązane. Trudności w ich rozwiązywaniu w obecnym życiu wynikają częściowo z poczucia ich doniosłości, które to poczucie może rodzić strach przed działaniem, unikanie działania, a nawet spychanie problemów do nieświadomości. I stąd już niedaleka droga do wrażenia niezasłużonej kary. Jung powiedział, że gdy jakaś wewnętrzna sytuacja pozostaje nie uświadomiona, wtedy zdarza się z zewnątrz jako los. Wypowiedź ta doskonale charakteryzuje działanie Saturna w życiu człowieka. Jakże często mówi się, że to nie wypadki zdarzają się ludziom, ale ludzie wypadkom.
Spośród wszystkich planet Saturn jest najbardziej konserwatywny Rządzi przecież ziemskim znakiem Koziorożca (i tradycyjnie stałym znakiem Wodnika) oraz włada X domem horoskopu, nosi imię boga czasu Kronosa, związany jest więc z przeszłością. Jego działanie przyczynia się do krystalizacji rodzących się struktur i zachowywania ich, a także do ustalania powszechnych wzorców życia i moralności w społeczeństwie. U pojedynczego człowieka natomiast Saturn może występować w roli osobistego cenzora, pewnego rodzaju moralnego strażnika, który pilnuje, aby pewne elementy nieświadomości nie przedostały się do świadomego umysłu. Są to nasze cechy i wady, których się boimy i o których wolelibyśmy nie wiedzieć, ponieważ nie zgadzają się z naszymi wzorcami etycznymi. Do takiej roli Saturna nawiązuje tradycja ezoteryczna. W teozofii, a zwłaszcza w antropozofii Rudolfa Steinera spotykamy opis budzącej grozy postaci, zwanej Strażnikiem Progu, z którą człowiek musi stanąć twarzą w twarz przy pierwszym wtajemniczeniu Symbolem tej postaci jest właśnie Saturn. Ów Strażnik Progu, choćby nie wiadomo jak przerażająco wyglądał, musi zostać przezwyciężony, a nie jest on niczym innym, jak naszym wewnętrznym lękiem i pozostałościami wszystkich złych uczuć i myśli, od których nie zdołaliśmy się uwolnić. Jest on jednak równocześnie posiadaczem kluczy do wrót wtajemniczenia i tylko dzięki niemu, czyli dzięki samopoznaniu, możemy osiągnąć wolność.
Joanna Popiołek